महाराष्ट्र राज्य प्राध्यापक विकास अकादमी (एमएसएफडीए)

महाराष्ट्र राज्य प्राध्यापक विकास प्रबोधिनी (MSFDA) ही महाराष्ट्र शासनाच्या उच्च व तंत्रशिक्षण विभागामार्फत स्थापन करण्यात आलेली एक संस्था आहे. ही संस्था कंपनी अधिनियम, 2013 अंतर्गत सेक्शन 8 कंपनी म्हणून नोंदणीकृत आहे. उच्च शिक्षणातील शिक्षकांच्या व्यावसायिक कौशल्यात वाढ करण्यासाठी समर्पित अशी राज्य सरकारच्या पुढाकाराने स्थापन झालेली भारतातील पहिली संस्था आहे. MSFDA ची स्थापना राष्ट्रीय शिक्षण धोरण (NEP) 2020 शी सुसंगत आहे, ज्यामध्ये सातत्यपूर्ण प्राध्यापक विकास, अध्यापनातील नवकल्पना आणि विद्यार्थी-केंद्रित अध्यापन पद्धती यावर भर दिला आहे.

MSFDA ही महाराष्ट्र शासनाचे मुख्य सचिव यांच्या अध्यक्षतेखालील संचालक मंडळाच्या धोरणात्मक मार्गदर्शनाखाली कार्य करते. या संचालक मंडळामध्ये उच्च व तंत्रशिक्षण, नियोजन आणि शालेय शिक्षण अशा महत्त्वाच्या विभागांचे सचिव, उच्च शिक्षण संचालनालयाचे संचालक, तंत्रशिक्षण संचालनालयाचे संचालक, मान्यवर कुलगुरू तसेच प्रख्यात शैक्षणिक तज्ज्ञ यांचा समावेश आहे. या कार्यप्रणालीमुळे संस्थेचे कार्य राज्याच्या व्यापक दृष्टीकोन आणि धोरणांशी सुसंगत राहते याची खात्री होते.

दृष्टी व तत्त्वज्ञान

एमएसएफडीए महाराष्ट्रातील विविध भागांतील उच्च शिक्षण क्षेत्रातील प्राध्यापकांना प्रशिक्षण देऊन एक उच्च दर्जाच्या प्राध्यापकांचे परिसंस्थान निर्माण करण्याचा दृष्टिकोन ठेवते. ही अकादमी अध्यापन पद्धतीतील नवोपक्रमांना प्रोत्साहन देते आणि प्राध्यापकांनी आंतरशाखीय व अनुभवाधिष्ठित अध्यापन पद्धती स्वीकाराव्यात, यावर भर देते. विचारप्रवृत्ती आणि चिकित्सक दृष्टिकोन यांची संस्कृती निर्माण करून, एमएसएफडीए प्राध्यापकांना समाज परिवर्तनाचे प्रेरणास्थान बनवण्याचा प्रयत्न करते.

MSFDA केंद्रे

समग्र प्राध्यापक विकासासाठी MSFDA ने सहा विशेष केंद्रे स्थापन केली आहेत:

1. बहुविषयक अभ्यासक्रम व अध्यापन केंद्र

आंतरशाखीय अध्यापन व अनुभवाधारित शिकवणीला प्रोत्साहन. विद्यार्थीकेंद्रित व संदर्भाधारित अभ्यासक्रम तयार करण्यासाठी प्राध्यापकांना प्रशिक्षण. सर्जनशील व IT-संलग्न अध्यापन पद्धतींचा समावेश.

2. नवकल्पना व अत्याधुनिक तंत्रज्ञान केंद्र

संशोधन, उद्योजकता व नवी तंत्रज्ञान एकत्रित करणे. डिजिटल साधने, डेटा साक्षरता व नवकल्पना परिसंस्था यामध्ये प्राध्यापकांना प्रशिक्षण. कौशल्याधारित व उद्योगाशी संलग्न पद्धती उच्च शिक्षणात रुजविणे.

3. समावेशन व विविधता केंद्र

विद्यार्थ्यांच्या विविध गरजांबाबत प्राध्यापकांना संवेदनशील बनविणे. लिंग समानता, सामाजिक-आर्थिक समावेश, दिव्यांग जागरूकता व भाषिक विविधतेवर भर. समावेशक शिक्षण वातावरण व समान संधी निर्माण करणे.

4. नेतृत्व विकास केंद्र

विभागप्रमुख, अधिष्ठाता, प्राचार्य यांना नेतृत्व प्रशिक्षण. शासन नमुने, परिवर्तन व्यवस्थापन व सहयोगी शैक्षणिक वातावरण निर्मितीस मदत. NEP 2020 शी सुसंगत नेतृत्व कौशल्यांचा विकास.

5. मूल्यांकन व आकलन केंद्र

विद्यार्थीकेंद्रित व परिणामाधारित मूल्यांकन पद्धती प्रोत्साहन. प्राध्यापकांना डिजिटल मूल्यांकन साधने, रूब्रिक्स डिझाईन व उच्चस्तरीय विचारक्षमतेवर आधारित मूल्यमापनात प्रशिक्षण.

6. संसाधन केंद्र

एक स्रोत आणि ज्ञान केंद्र म्हणून कार्य करत, हे केंद्र संशोधन निबंध, धोरण संक्षेप, अध्यापन साधने आणि ध्वनीमुद्रित व्याख्यानांसह शैक्षणिक सामग्रीचे सुस्थित आणि निवडक संकलन राखते. हे केंद्र व्यावसायिक विकास आणि शैक्षणिक उत्कृष्टतेला पाठबळ देण्यासाठी भौतिक तसेच डिजिटल स्वरूपात संसाधनांची उपलब्धता प्रदान करते.

आपल्या उद्दिष्टांची पूर्तता करण्यासाठी, MSFDA उच्च शिक्षणातील महत्वाच्या क्षेत्रांना संबोधित करणारे विविध प्रकारचे प्राध्यापक विकास कार्यक्रम तयार करते आणि राबवते. मुख्य कार्यक्रमात्मक विषय पुढील प्रमाणे आहेत:

MSFDA कॅंपस भांबुर्डा, बहिरट पाटील चौक, शिवाजीनगर, पुणे येथे स्थित आहे. या सुविधा केंद्रात वर्गखोल्या, परिषद हॉल, निवास व्यवस्था, संगणक प्रयोगशाळा आणि स्वच्छ अन्न सुविधा अशा सर्व आवश्यक सुविधा उपलब्ध आहेत आणि या सर्व एकाच कॅंपसमध्ये समाविष्ट आहेत. ही एकत्रित रचना प्राध्यापक विकासासाठी अनुकूल, समृद्ध आणि पूर्णपणे सहाय्यक अशा प्रशिक्षण वातावरणाच्या निर्मितीस सक्षम बनवते.

MSFDA, आमचे कार्यक्रम आणि आगामी प्रशिक्षण संधींबाबत अधिक माहितीसाठी भेट द्या. Read more...